Dit is wel even een momentje hoor. Want dit is alweer mijn 150e innovatienieuwsbrief (!). Een mooi moment om terug te blikken. Toen deze nieuwsbrief begon, richtte ik me vooral op tech en innovatie bij journalistieke media. De laatste anderhalf jaar probeer ik vooral de zin en onzin rondom kunstmatige intelligentie (en de relatie met de journalistiek) te duiden. In deze feest-editie is dat niet anders. Want jongens, de hypemachine sloeg weer lekker op hol afgelopen weken. Lees snel verder om te zien wat ik bedoel.
AI-hype: hoeveel Sora-video’s eindigden eigenlijk op de vloer van de snijkamer?
De AI-wereld stond weer even op zijn kop afgelopen week, nadat ChatGPT-maker OpenAI zijn nieuwste speeltje liet zien. Dat speeltje, Sora, kan aan de hand van geschreven tekst video’s maken die niet van echt te onderscheiden zijn. Een verliefd stelletje dat door de besneeuwde straten van Tokio struint, mammoeten huppelend door de opstuivende sneeuw, een monstertje dat zijn handen warmt aan een kaars, en nog veel meer.
Kunstmatige intelligentie die tekst om kan zetten in video bestaat al langer. Maar zo goed als Sora het doet, hadden we nog niet eerder gezien. Het leidde meteen tot voorspelbare reacties. Sora is een levensgevaarlijke tool, gelet op de gevaren van desinformatie en fake news, klonk het al snel. En ook: Hollywood kan wel inpakken. Je hebt straks écht geen camera’s en acteurs meer nodig om een film te maken. Gewoon vanachter je computer een tekstje tikken en Sora laten rekenen. En je hebt snel je eigen epische derdewereldoorlogblockbuster waar de huidige spektakelfilms bij verbleken. Daar zit dan nog geen geluid bij, maar daar werkt het AI-bedrijf ElevenLabs dan weer aan.
Het enige wat je straks nog hoeft te kunnen om een film te maken is een kort tekstje tikken, aldus het sentiment onder techenthousiasten. Op de Sora-website versterkt OpenAI dat gevoel, door de Sora-video’s zij aan zij te publiceren met de prompt (de opdrachtregel) die gebruikt is om de video te genereren. Maar wat ontbreekt: hoeveel pogingen waren er eigenlijk nodig om met die prompt déze video te maken? Hoeveel Sora-video’s eindigden op de spreekwoordelijke vloer van de snijkamer?
Het is natuurlijk niet meer dan logisch dat OpenAI bij zijn presentatie van een nieuw AI-speeltje de resultaten zo goed als mogelijk voor wil doen komen. Flitsende filmpjes van twee schepen die al varende in een kop koffie tegen elkaar strijdend, leveren lekker veel aandacht op. Die aandacht trekt dan mogelijk weer investeerders aan, wat er uiteindelijk toe leidt dat het bedrijf meer geld waard wordt.
De hype rondom Sora doet terugdenken aan een andere, van een half jaar geleden. Toen toonde OpenAI een flitsend filmpje van zijn plaatjesmaaksoftware Dall-E 3, waarin het bedrijf met wat simpele prompts een compleet prentenboek over egeltje Larry maakte. Het einde voor alle ambachtelijke prentenboekmakers? Niet bepaald, want gebruikers slaagden er vooralsnog niet in om soortgelijke geïllustreerde verhalen ‘uit het systeem’ te halen. Ook niet met exact dezelfde prompts.
Indrukwekkend zijn de Sora-video’s zeker. En in de toekomst kunnen goede, ervaren prompters er ongetwijfeld hele mooie beelden uithalen, die misschien wel prima kunnen dienen als tussenshots of kleine scenes in films. Maar net als bij het prentenboek van egeltje Larry, is dat echt aan weinigen van ons besteed. De kans dat Jan en alleman met Sora hele films of overtuigende deepfakes de wereld in pompt, is heel klein.
Wist je dat… ik nóg een nieuwsbrief heb? Sinds mei vorig jaar doe ik bij de NVJ onderzoek naar de journalistieke arbeidsmarkt. In deze nieuwsbrief geef ik ieder kwartaal een update over dat onderzoek en deel ik ook belangrijke resultaten. Wil je op de hoogte blijven, schrijf je dan vooral in.
Ruis uit je video’s verwijderen met Audo Studio
Wie snel onderweg een video wil maken voor het web, grijpt waarschijnlijk snel naar zijn smartphone. Daarmee valt prima te filmen, maar wie geen losse microfoon gebruikt pikt al snel veel ruis op. Gelukkig zijn er tools die die ruis er snel uit kunnen filteren. Audo Studio is zo’n tool. In deze video laat ik je zien hoe die tool werkt.
Mini-Tooltip
Als je weet waar je op moet letten, kun je een door AI geschreven tekst vaak nog wel herkennen. Maar een beetje hulp daarbij kan nooit kwaad. De (deels) gratis tool GPTKit berekent hoe groot de kans is dat een tekst door AI is geschreven. Bij mijn tests zat hij er vooralsnog niet één keer naast.
Nóg een Mini-Tooltip
De zoekmachine Perplexity gebruikt kunstmatige intelligentie om antwoord te zoeken op je vragen. Perplexity geeft je – anders dan Google – direct een antwoord op je vraag en presenteert daar de bronnen bij. Een potentiële Google-killer?
Een toffe proef met AI-samenvattingen bij NU.nl
NU.nl heeft de afgelopen maanden een proef gedraaid, waarbij het nieuwsmedium AI automatisch samenvattingen liet maken bij artikelen. In de nieuwsbrief van Jaap van Zessen (abonneer je vooral, het is echt een aanrader) geeft redacteur Thomas Moerman de conclusies. Volgens Moerman waren de ervaringen wisselend: ‘Soms zijn de samenvattingen prima, maar vaak lopen de zinnen niet helemaal zoals we willen, of staan er feitelijke onjuistheden in. Duidelijk is dat je een AI niet zonder tussenkomst van een mens aan het werk kunt laten gaan.’ En toch ervoer de redactie de test overwegend als positief.
Ook de moeite waard:
Hoe zit het eigenlijk met auteursrecht en generatieve kunstmatige intelligentie? Collega Lars dook erin, nadat een landelijke krant een door hem met Midjourney gemaakte afbeelding zomaar overnam
Tweakers kondigde een tijd geleden met veel bombarie aan te stoppen met trackingcookies. Maar schakelt ze nu weer in
ChatGPT sloeg standaard alle gesprekken op die je met ‘hem’ voerde. De nieuwe functie Temporary Chat zorgt ervoor dat je gesprekken na verloop van tijd vanzelf verdwijnen
Je kunt inmiddels bijna iedere dag wel ergens lezen hoe AI voor een golf aan desinformatie gaat leiden. Maar waar is die golf dan? In NRC lees je waarom die golf vooralsnog uitblijft
De NPO deed een verkennend onderzoek naar het steeds korter worden van content (de zogenoemde ‘versnacking’). In deze PDF lees je de belangrijkste conclusies daarvan
De Europese Commissie vraagt zich af TikTok de rechten van minderjarigen voldoende beschermt en start een onderzoek op
Iets ouder, maar daardoor niet minder interessant: de oplossing om misbruik van kunstmatige intelligentie voor het maken van desinformatie tegen te gaan is… meer kunstmatige intelligentie (aldus onderzoekers)
#vindikleuk Adobe voegt een AI-assistent toe aan pdf-software Acrobat Reader en geeft meteen toe dat die eigenlijk nog niet goed genoeg werkt
Mocht je het gemist hebben: Google heeft zijn AI Bard omgedoopt naar Gemini én komt meteen ook met een betaalde versie
RTV Oost gebruikt sinds kort (soms) AI-afbeeldingen bij artikelen. Zoals bij dit verhaal
Nick, ik heb de GPTKit ook even getest. Met een stukje Engelse tekst, en wel de eerste halve pagina van My man Jeeves, van PG Wodehouse, uit 1919. Een beetje vals gespeeld door de naam Jeeves te vervangen door Wilson, want anders zou het te makkelijk zijn. En dan is het resultaat 46% mens, 54% AI. Evidente onzin dus. Het Engels van 100 jaar terug is natuurlijk wat anders dan vandaag, dus dat zal wel meespelen. Natuurlijk knap wat al die whizkids maken, maar we zijn er nog lang niet. Vraag maar eens aan ChatGPT om een limerick met daarin de termen Amsterdam en Worstebroodjes. Resultaten zijn om te huilen.
Sora is nu nog kinderspel, sure. Net als Google Gemini een grap van een AI is. Ongetwijfeld is funding ophalen een hoger doel dan tekst in goeie content omzetten, en is er gesjoemeld met de productie van wat Sora-clipjes. Desalniettemin ben ik ervan overtuigd dat AI véél te lacherig benaderd wordt. Hele volksstammen hebben inmiddels spijt van sociale media (en wapperen met de wetenschappelijke onderzoeken naar psychologische effecten om hun argwaan mee te onderbouwen), hoe kun je niet denken dat AI een exponentieel effect zal hebben van de algoritmes van Insta, Twitter en Tik-Tok? AI is nog geen plotwending in Hollywood, maar wel een diabolus ex machina in aanbouw.
Enfin ik schreef er een stukkie over: https://open.substack.com/pub/nijman/p/diabolus-ex-machina