Zes journalistieke dilemma's om je tanden op stuk te bijten
Goedemorgen en welkom bij de nieuwsbrief over journalistiek. Ons vak begint met het stellen van vragen. En dan gaan we op zoek naar de antwoorden. Dat is vaak lastiger dan het op het eerste gezicht lijkt. Voor je het weet kom je in een dilemma terecht. Ik heb er zes voor je verzameld. En ik ben benieuwd wat jouw keuze is bij elk dilemma.
1. Wanneer geloof je je bron en wanneer haak je af?
We hebben er als journalisten allemaal wel eens mee te maken: onbetrouwbare bronnen. De querulanten, fantasten en paranoïde complotdenkers haal je er meestal meteen uit. Een stuk lastiger zijn de intelligente gekken. Zij beheersen de kunst om een smakelijk gebalanceerde cocktail van feiten en fictie te mixen die altijd naar meer smaakt. Onderzoeksjournalist Jos Slats dronk dagenlang uit de giftige bron van Naam Achternaam die hem een kater van formaat bezorgde. Wanneer zet je een bron aan de kant? Zijn soms hilarische relaas lees je hier.
2. Kan de Raad voor de Journalistiek nog zonder echt 'hoger beroep'?
Een vraag die weer actueel is na een afgewezen verzoek om herziening door de huis-aan-huis krant Almere Deze Week. In de ogen van de redactie heeft de Raad zich ronduit vergist bij het oordeel dat de huis-aan-huis krant zich journalistiek onzorgvuldig heeft gedragen bij het publiceren van een stuk over de inmiddels ex-wethouder Herrema. En vervolgens weigert de Raad die uitspraak te herzien. Op formele gronden. Almere Deze Week heeft bij de eerste behandeling geen verweer gevoerd. En dan is de kans verkeken. Frits van Exter, voorzitter van de raad, vindt, vanwege diezelfde formele gronden, dat de Raad zich keurig aan de eigen regels houdt. Maar betreurt het ook dat er door geldgebrek geen volwaardig hoger beroep mogelijk is en alleen de beperkte vorm van herziening. Dilemma: kan de Raad nog veel langer zonder een volwaardig 'hoger beroep'? Lees het relaas van Almere Deze Week hier.
3. Wanneer royeer je een journalist als lid van de NVJ?
Misdaadverslaggever Bas van Hout is informant geweest van de inlichtingendienst. Om liquidaties te voorkomen en niet als actieve vooruit geschoven post van de afdeling stiekem, schrijft hij op Villamedia. Dus eigenlijk om zijn burgerplicht te vervullen, is zijn verweer. Dan had je ook misdaad anoniem kunnen bellen, vinden Arnold Karskens en Robert Dulmers. Wie praat met de inlichtingendienst kan niet lid zijn van de NVJ, vinden zij. De verenigingsraad wil eerst advies van de Raad voor de Journalistiek voordat er een definitief besluit tot royeren valt. De voorzitter, Frits van Exter, besprak al eerder het dilemma op onze site. Punt dat Van Exter maakt, is dat een besluit tot royement wel op de juiste formele gronden genomen moet worden. En heeft de NVJ op dat punt haar huiswerk wel gedaan? Binnenkort zullen we daarover het standpunt van de Raad vernemen. Maar een dilemma blijft het.
4. Wanneer is een belediging nog journalistiek en wanneer strafbaar?
Het Openbaar Ministerie eist een voorwaardelijke boete van 200 euro tegen Peter Breedveld van de anti-racistische opiniesite Frontaal Naakt, meldt NRC. De columnist stond maandag voor de Amsterdamse politierechter, aangeklaagd wegens belediging in een van zijn columns. Volgens Breedvelds advocaat het “noodweer” en “zelfverdediging”. Breedveld vindt het een groot onrecht dat uitgerekend hij nu wordt vervolgd, terwijl de vele twitteraars die het op hem gemunt hebben, vrijuit gaan. Volgens de officier van justitie was een gewraakte zin in de column echter een duidelijke belediging. De rechter mag nu uitmaken waar een pittige column overgaat in strafbare belediging.
5. Wanneer bemoei je je als hoofdredacteur met de vragen die je verslaggever stelt
Bert Huisjes is sinds 2011 directeur-hoofdredacteur van WNL. Volgens de regeringspartijen verdient zijn liberaal-conservatieve aspirant-omroep een permanente plek in het publieke bestel. Onder meer vanwege de dagelijkse ochtendshow op televisie. Mijn collega Boudewijn Geels sprak met Huisjes. Bijvoorbeeld over wat een hoofdredacteur doet en laat.
Geels: Ik heb gehoord dat je ’s avonds altijd in het draaiboek voor de volgende ochtend kijkt. En dan soms zegt: ‘Laten we deze vraag aan dit CDA- of VVD-Kamerlid maar niet stellen, want hij is een vriend van de show.’
Huisjes is drie seconden stil, wat lang is voor zo’n snelle prater. ‘Eh, ik kijk inderdaad altijd in de draaiboeken, maar op journalistieke wijze. Zo van: als je die vraag stelt kun je vervolgens niet meer naar dat onderwerp. Maar ik zit er niet in om mensen te beschermen.’
Wat vind jij? Daar ben je hoofdredacteur voor of laat je de presentatoren lekker zelf hun vragen bedenken? Lees het hele interview hier.
6. Het Leids Mediafonds. Is dat een speeltje van de afdeling voorlichting?
De gemeente Leiden stelt jaarlijks 250.000 euro beschikbaar voor lokale onderzoeksjournalistiek. Daarvoor is het Leids Mediafonds opgericht dat het geld uitdeelt en waakt voor beïnvloeding door de gemeente. Nu heeft de gemeentelijke afdeling Voorlichting zichzelf aangemeld voor de Galjaardprijs. Reden: omdat het Leids Mediafonds (dat niet eens hun eigen idee is) zo innovatief is en ze sinds het fonds er is 'zo leuk samenwerken met lokale journalisten die nu meer tijd hebben voor onderzoek'. Dus onderzoeksjournalistiek is in Leiden het speeltje van de afdeling voorlichting geworden. Ik vind of intrekken die inzending of stoppen met het fonds. Eigenlijk geen dilemma, maar een uitgemaakte zaak.
En dan nog even dit. Villamedia heeft de website vernieuwd. Als je op een van de linkjes in deze nieuwsbrief hebt geklikt, weet je dat inmiddels. De belangrijkste wijzigingen staan hier op een rij.
Geniet van je weekeinde en tot volgende week met de nieuwsbrief over innovatie.