Weg met AI? Of toch nie?

Mijn hoofd zit sinds een paar weken vol met afkortingen als ;fact, zdank en /foutje. Het zijn afkortingen waar anderen helemaal niets aan hebben, maar ikzelf des te meer. Want wanneer ik een van die afkortingen intik, verschijnt er direct een volledig gecomponeerd mailtje met daarin een tekst die ik tot voor kort vaak keer op keer opnieuw schreef. Dat scheelt me heel wat tijd bij het versturen van facturen of het verzenden van bedankjes. Hoe je zulke afkortingen zelf instelt, vertel ik je in deze nieuwsbrief. Met daarin ook een interessant onderzoek naar het gebruik van tools op redactie, illustratoren die zich verzetten tegen kunstmatige intelligentie en een handige mini-tooltip. Veel leesplezier.

Iedere journalist een ‘technolist’

Het zal geen geheim zijn dat ik groot voorstander ben van het gebruiken van techniek op redacties. We hebben het met z’n allen al druk genoeg. En met de juiste tools kunnen we een stuk meer werk verzetten in dezelfde tijd.

Gelukkig ben ik niet de enige die dat vindt. Technische tools zijn alsmaar meer aanwezig op redacties, blijk uit onderzoek van Hannes Cools. De Vlaming promoveerde in december op zijn onderzoek How algorithms are augmenting the journalistic institution: in search of evidence from newsrooms and its innovation labs. Cools analyseerde 95 onderzoeken naar automatisering in de journalistiek, en bekeek opkomende technologieën bij The New York Times en The Washington Post. Ook hield hij diepte-interviews met journalisten van Amerikaanse, Britse en Duitse media én bracht hij in kaart hoe Belgische journalisten omgaan met nieuwe systemen.

Hoewel het gebruik van tools groeit, zag Cools ook een gebrek aan algoritmische kennis op redacties. Dat komt mede doordat tools veelal top-down op redacties worden geïntroduceerd. De baas bepaalt welke tools redacties gebruiken en niet de journalisten. En bij de ontwikkeling van de tools zijn journalisten vaak ook niet betrokken: de technologieën worden veelal bedacht en gebouwd door datawetenschappers en ingenieurs.

Dat is niet zonder gevolgen, volgens Cools. Het van bovenaf bepalen welke tools gebruikt worden, maakt journalisten wantrouwig. En zij die direct aan de slag gaan met de nieuwe technische hulpmiddelen, doen dat vaak met te weinig kennis van wat de tool nou precies doet. Daardoor wordt ook te weinig afgevraagd of de nieuwe technologieën wel nodig zijn.

Cools noemt bijscholing en een kritischere houding tegenover tools als mogelijke oplossingen. Minstens net zo belangrijk lijkt het mij die top-downbenadering om te draaien. Betrek journalisten bij de ontwikkeling van tools of laat hen zelf meedenken met wat ze nodig hebben. Anno 2023 moet iedere journalist eigenlijk een beetje ‘technolist’ zijn.

Sneller schrijven met Textexpander

Wanneer je veel communiceert via e-mail, tik je vaker dan je denkt ongeveer dezelfde berichten. Wil je daar minder tijd aan kwijt zijn, dan is Textexpander een handige tool voor je. Textexpander laat je afkortingen instellen. Met die zogenoemde shortcuts laat je stukken tekst die je vaak gebruikt in één keer tevoorschijn komen. Daarnaast helpt Textexpander je ook op andere manieren tijdens het schrijven. Hoe Textexpander werkt, laat ik je zien in deze video.

Mini-tooltip

Word je ook horendol van al die cookieformulieren op websites? Met Stardust selecteer je in één keer voor een hele hoop websites welk soort cookies die websites van je mogen bewaren. Dat scheelt héél veel klikken.

No-AI (of toch wel Yes-AI?)

‘Vraag echte kunstenaars je illustratie te maken en betaal ze voor hun creativiteit en originaliteit. Zeg “nee” tegen kunstmatige intelligentie.’ Met die boodschap komen illustratoren en andere creatieven sinds enige tijd in opstand tegen diensten als DALL-E2, kunstmatige intelligentie (AI) die aan de hand van tekst afbeeldingen kunnen genereren. Het sentiment snap ik volledig. Het is volstrekt logisch dat beeldmakers die zien hoe AI getraind wordt met hun werk en nieuw werk in hun stijl maakt, daar boos van kunnen worden. Maar als advocaat van de duivel zie ik ook kansen. Een illustrator die een AI-model traint met zijn eigen illustraties, kan datzelfde model gebruiken om in een razend tempo nieuw werk te maken. Erg ambachtelijk is het natuurlijk niet (en het is natuurlijk vloeken in de kerk), maar een ondernemend illustrator die AI omarmt kan zijn omzet aardig omhoog zien schieten.

Ook de moeite waard (sorry, er is deze week nogal veel):

• Dit vind ik top: negen regionale omroepen vertalen het nieuws sinds half december automatisch naar tien verschillende talen

• De kunstmatige intelligentie GPTChat kan best aardig stukjes tikken. Gelukkig zijn er ook tools die je helpen herkennen of een tekst door kunstmatige intelligentie is geschreven

• Mogen terugblikken op 2022 nog? In deze draad op Twitter blikt AI-wetenschapper Jim Fan terug op de enorme ontwikkelingen die kunstmatige intelligentie afgelopen jaar doormaakte

• Speelgoed moet voldoen aan hoge eisen, waarom sociale media niet?

• De ultra-korte podcast leek een jaar of vier geleden een mooie toekomst tegemoet te gaan. En daarna werd het stil. Met het onvermijdelijke gevolg voor de Nederlandse ‘microcast’-startup Blip

• Daar tegenover staat dat de podcast een blijvertje lijkt. Villamedia-college Boudewijn Geels schreef voor Het Financieele Dagblad over de volwassenwording van de podcast

• Iets ouder al, maar nog steeds heel relevant: TikTok is de snelst groeiende nieuwsbron voor 18- tot 24-jarigen. Wat hebben Nederlandse media daar te zoeken?