Personaliseren met AI: hoe werkt het, wat speelt er en waar gebeurt het?
In deze nieuwsbrief: wat Reuters Digital News Report ons leert over personaliseren & AI, wat NLWeb daarmee te maken heeft en hoe chatbots je browser in sluipen.
Het zal je niet ontgaan zijn: Digital News Report is uit en gaat veel over AI & personalisering.
Mediabedrijven gebruiken steeds vaker AI om nieuws persoonlijker te maken. Zo lanceerde The Independent een dienst genaamd Bulletin met automatische samenvattingen van artikelen, speciaal voor ‘drukbezette mensen’. Het Argentijnse Clarín biedt met hulp van AI glossary’s, antwoorden op veelgestelde vragen en samenvattingen in bulletpoints. Bij onder meer India Today laat je je als lezer voorlezen door een AI-stem.
Deze voorbeelden staan niet op zichzelf: een meerderheid van de mediaprofessionals wil AI gebruiken om nieuws op maat te maken, blijkt uit Reuters Digital News Report 2025. Zij willen experimenteren met tekst-naar-audio (75%), samenvattingen (70%), vertalingen (65%) en geïntegreerde AI-chatbots (56%).
Maar.. het publiek weet het nog niet helemaal. Hoewel gebruikers verwachten dat AI het nieuws goedkoper (+29%) en actueler (+16%) maakt, vrezen ze dat het ook minder transparant (-8%), minder nauwkeurig (-8%) en minder betrouwbaar (-18%) zal zijn. Reuters voegt een nuancering toe: wat mensen zéggen wel of niet te willen, zegt niet altijd iets over wat ze uiteindelijk dóén. Waarschijnlijk is het gebrekkige enthousiasme sowieso deels te verklaren door het feit dat mensen lang niet altijd bekend zijn met de technologie. Want hoe comfortabeler mensen zijn met AI, hoe groter hun interesse in toepassingen in nieuws, zo blijkt. Wellicht deels een kwestie van tijd.
Wat mensen nu vooral aanspreekt, zijn oplossingen die nieuwsgebruik makkelijker en efficiënter maken: samenvattingen, vertalingen en gepersonaliseerde notificaties. Veel minder interesse is er in de personalisering van vorm (bijvoorbeeld tekst naar video of audio) waar mediaprofessionals zoveel kansen in zien (zie afbeelding).
Wat verder vooral opvalt, is dat mensen behoorlijk uiteenlopende voorkeuren hebben. Daarom een aanbeveling tot slot: “Het kan slim zijn om als medium een scala aan AI-opties voor personalisering aan te bieden, zodat zoveel mogelijk verschillende gebruikers er iets aan hebben.”
Liever luisteren naar het rapport? Dat kan ook. Bijvoorbeeld naar het hoofdstuk over AI & personalisering.
Twee technologieën die personaliseren mogelijk maken: NLWeb en DIA
Laten we eens inzoomen op twee technologieën die personaliseren mogelijk maken, te beginnen bij NLWeb (Microsoft). ‘Je kunt dit zien als een gedeelde taal voor mens en machine, waardoor zowel gebruikers als agents met websites kunnen ‘praten’, legt de podcast Rapid Synthesis uit. Sites worden daardoor ‘conversational’: Je kunt in natuurlijke taal vragen stellen. NLWeb doet vervolgens een aantal dingen. Het interpreteert jouw woorden, maakt de juiste informatie op sites vindbaar en voegt context toe aan je prompt om tot betere antwoorden te komen.
Dat laatste werkt als volgt: stel je voor dat je op zoek bent naar een vegetarisch recept. Dan hoop je dat een zoekfunctie ‘begrijpt’ dat je recepten met bijvoorbeeld tofu, ei of groenten bedoelt. Waar ‘ouderwets’ zoeken een kwestie van keywords matchen was, breidt NLWeb zoekopdrachten uit met behulp van LLM’s. Door extra contextinformatie te voorspellen, kan het model tot betere zoekresultaten komen. Het ‘snapt’ dan dat een zoekopdracht naar een vegetarisch recept betekent dat er geen kippenbouillon in het gerecht moet zitten, ook als het betreffende recept niet het label ‘vegetarisch’ heeft. We noemen dit ook wel semantic search. En het mooie: je kan semantic search toevoegen aan je eigen website met NLWeb (of voluit: Natural Language Web, Microsoft) en daarmee een stap maken in personalisering. Wie meer wil weten over NLWeb: de podcast Rapid Synthesis (gemaakt met NotebookLM) legt het toegankelijk uit.
Terug naar de media. Hoe kan NLWeb mediapartijen die willen personaliseren van dienst zijn? Generative AI in the Newsroom (GAIN) test drie manieren:
- Als bibliothecaris die de gebruiker naar de juiste boekenplank wijst. Je stelt een vraag, het model schotelt je de juiste artikelen voor.
- Als expert die direct antwoord geeft op vragen van gebruikers.
- Als curator die verschillende artikelen verzamelt en samenvat.
GAIN bouwde zelf alvast dit prototype. Wat specifiek NLWeb interessant maakt, aldus GAIN, is onder meer dat je zelf je databases beheert en dat je geen data afstaat aan bigtechbedrijven.
Volgens Reuters Digital News Report zijn dit soort toepassingen voor mediapartijen niet slechts ‘nice to have’, maar een geheel nieuwe inkomstenbron. Uitgevers hebben steeds vaker hun eigen AI-gestuurde zoekfuncties, en dat heeft effect. Zo zag de Deense krant Ekstra Bladet een stijging van 120% in het aantal gerelateerde artikelen dat mensen bekeken, en een toename van 35% in het aantal abonnementen.
DIA: AI in je browser
Goed, alle ballen op AI-functies op je website dus? Toch niet helemaal, als het ligt aan Ben Werdmuller (Senior Director of Technology bij ProPublica). “Veel uitgevers hopen dat we hun websites bezoeken of hun apps openen en daar gebruik maken van hun AI-functies. [..] Maar zo werkt het meestal niet. De meeste mensen krijgen hun informatie via een platform zoals Apple News of sociale media. [..] Websites en apps van media zijn op zichzelf geen bestemming, en geen enkele vorm van AI zal dat veranderen.”
Volgens Werdmuller heeft het meer zin om te focussen op de plek waar de gebruiker zich wél bevindt, bijvoorbeeld in de browser. Want ook daar krijgen chatbots langzaamaan een plek. De Browser Company lanceerde onlangs de AI-gedreven browser DIA – in eerste instantie voor een klein testpubliek. “Het idee: De adresbalk is je chatbot”, schrijft Ole Reissmann (director AI bij Der Spiegel). Je hoeft dus niet meer naar een chatbot toe te gaan om ermee te interacteren, maar doet dat direct in je browser. Werdmuller: “Als ik ProPublica, de Washington Post en een stuk of zes blogs bekijk, kan ik mijn browser vragen hoe een verhaal in al die bronnen wordt weergegeven en om dat samen te vatten.” Ook zo kan AI tegemoetkomen aan de persoonlijke behoeften van een gebruiker.
Wat moet je daar als mediaorganisatie mee? Werdmuller raadt aan om te onderzoeken hoe je je informatie toegankelijk en bruikbaar maakt voor bestaande AI-systemen en om overeenkomsten met bijvoorbeeld The Browser Company, Anthropic, Google en OpenAI te overwegen, zodat je betaald krijgt als je content gebruikt wordt. “Er liggen hier serieuze kansen voor nieuwe verdienmodellen — maar niet via je homepage, en niet door je website als het centrale punt te blijven zien.”
Waarschijnlijk zien we de komende jaren experimenten op beide paden: mediaorganisaties die proberen een plek te veroveren in grotere AI-systemen, maar ook media die de bezoeker juist naar de eigen website proberen te lokken met AI-gedreven functies.
Lezen, luisteren, kijken..
..als je vijf minuten hebt:
Minority Africa bouwt een chatbot die helpt om de vele binnenkomende pitches te beoordelen en deelt de bela
ngrijkste lessen.
Hoe komt GPT-NL – het Nederlandse, ethische alternatief voor taalmodellen van bigtech – eigenlijk aan data komt zonder copyrightschendingen te plegen? Nemo Kennislink zoekt het uit.
Russische propaganda belandt in de antwoorden van bekende chatbots, laat Pointer (KRO-NCRV) zien. “Die propaganda komt daar onder meer terecht via een nieuwe generatie websites, die dagelijks duizenden pro-Russische berichten rondpompen. Deze veelal onjuiste en ophitsende nieuwsberichten worden in 68 landen, waaronder Nederland, gepubliceerd. En die tactiek is succesvol, want AI-chatbots pikken de desinformatie op en geven deze regelmatig terug als antwoord op jouw vraag, ook in het Nederlands.”
Ook al niet opbeurend: ‘Met de nieuwste software van Google kun je in een handomdraai nieuwsvideo’s maken die er griezelig echt uitzien, inclusief geluid’, schrijft Laurens Verhagen in de Volkskrant. ‘Experts maken zich grote zorgen.’ Aan het woord komt Sander Duijvestein, auteur van het boek Echt Nep. ‘Hij vreest dat internet zijn oude belofte (kennis vrij toegankelijk maken) niet meer kan waarmaken als waardevolle informatie verzuipt in een gigantische poel van synthetische drab.’
Wél opbeurend is dit verhaal van Verso, een AI-lab in San Francisco: “Dit voorjaar brachten we zeventien journalisten samen in Wenen vanuit de gedachte: de vaardigheden van journalisten - nieuwsgierigheid, onderzoekend vermogen, patroonherkenning - zouden hen ook weleens goede AI-bouwers kunnen maken. We hoefden alleen maar de juiste omstandigheden te creëren. Die omstandigheden: de ruimte om plezier te maken met AI in plaats van het te vrezen. De vrijheid om wilde ideeën te testen zonder oordeel. Een plek waar mislukken mag, zolang je er met plezier van leert.” En dat loont: “Binnen twaalf weken waren ze nieuwsapps aan het prototypen en tools aan het bouwen. De meesten hadden nooit eerder gecodeerd.”
.als je iets langer hebt:
Een interessante podcastaflevering van Filosofie In Actie. Aan het woord komt Felienne Hermans (Hoogleraar Computer Science Education), over onder ander het verschil in wereldbeeld tussen alfa’s en beta’s.
Tooltips tot slot
Onderzoeker Jessy de Cooker van Fontys Hogeschool analyseert het woordgebruik van Mark Rutte als secretaris-generaal van de NAVO. In deze Google Colab laat De Cooker stap voor stap zien hoe hij te werk gaat. ‘Het resultaat is een werkend Notebook dat je zelf kunt gebruiken of aanpassen. Handig voor journalisten, studenten of onderzoekers die willen graven in de retoriek van internationale leiders.’
Op zoek naar een chatbot die je data niet deelt? Dan moet je Duck.ai hebben van het bedrijf achter Duck Duck Go, de privacyvriendelijke zoekmachine.
Dank voor het lezen. Tips voor de volgende nieuwsbrief zijn altijd welkom (ngoutier@villamedia.nl). Fijn weekend en tot over twee weken!
