Hee freelancer, deze is voor jou
De AI-ontwikkelingen gaan zo snel dat het voor ons allemaal een uitdaging is om op de hoogte te blijven – zeker als je freelancer bent en niet betaald wordt voor bijscholing of trainingen. Hoe hou je het allemaal bij? Het goede nieuws: juist als zelfstandige heb je veel te winnen met AI. Speciaal voor jullie een nieuwsbrief vol tips.
Laat chatbots helpen met je pitch
Als freelancejournalist of contentmaker besteed je veel tijd aan het schrijven van pitches, die ook nog eens vaak worden afgewezen of botweg genegeerd. Dat moet handiger kunnen, vond de Amerikaanse journalist Nicole Canelakes, want tijd is geld. Ze vroeg ChatGPT een spreadsheet te maken met daarin een overzicht van welke media momenteel pitches accepteren, aan welke eisen die moeten voldoen, over welke onderwerpen ze kunnen gaan en wat de deadlines zijn. Zo kan ze in één oogopslag zien waar de kansen liggen. Je kunt een chatbot natuurlijk ook nog vragen met je mee te denken over originele invalshoeken en om een eindredactionele verbeterslag van je pitch.
Bouw een agent om op de hoogte te blijven van een onderwerp
Met bijvoorbeeld een betaald account bij ChatGPT bouw je met een paar simpele prompts een assistent die voor je bijhoudt welke artikelen er zijn gepubliceerd over jouw onderwerp. Je kunt aangeven welke sites je assistent in de gaten moet houden en in welk format je de informatie aangeleverd wil hebben - bijvoorbeeld in een spreadsheet, inclusief vermelding van het precieze onderwerp, de originele URL, publicatiedatum en een samenvatting.
Als je de tool Zapier gebruikt, kun je ook je inbox koppelen. Zelf ontvang ik bijvoorbeeld dagelijks een hele rits nieuwsbrieven over AI. Hoe handig als Zapier de meest relevante alvast uit mijn inbox vist en in dezelfde spreadsheet zet. Je kunt er met Zapier sowieso voor zorgen dat LinkedInberichten, artikelen, e-mails, Slacknotificaties, en alles wat je verder tegenkomt en van belang is, automatisch op één plek belandt.
Handig - en nog laagdrempeliger - zijn ook tools als Visual Ping, waarmee je kunt bijhouden of er veranderingen hebben plaatsgevonden op websites. Met een gratis account kun je maximaal vijf sites tracken. Ook de tool beleidsradar is fijn: hij doorzoekt miljoenen pagina’s aan beleidsdocumenten voor je en neemt daarbij zelfs handgeschreven notities mee. Je kunt alerts instellen voor de thema’s die je wil volgen. Genoeg opties om jou een hoop ge-Google en ge-refresh te besparen.
Betrek een chatbot bij je Woo-verzoeken
“Iedereen die wel eens een Woo-verzoek doet, kent het probleem van de maildraadjes”, schrijft onderzoeksjournalist Just Vervaart (Omroep Gelderland) op LinkedIn. “Je verzoek is toegekend en je krijgt een PDF met een reeks aan e-mails. Veel van die e-mails bevatten dezelfde informatie, omdat het reply's op reply's zijn. Ook staan ze vaak in omgekeerde volgorde, de nieuwste berichten bovenaan. Dat maakt het teruglezen van de conversatie niet gemakkelijk. ChatGPT of een andere AI-tool kan daar bij helpen. Je uploadt de PDF en vraagt vervolgens: ‘Kun je de correspondentie in dit document lezen, informatie ontdubbelen en het gesprek in chronologische volgorde zetten?’ Je krijgt dan een mooi overzicht van het gesprek en dat betekent tijdswinst!”
Indienen kun je vervolgens doen via de Woo-knop (geen AI, wel handig). Die zorgt ervoor dat je verzoek op de juiste plek terecht komt en houdt je op de hoogte als er updates zijn.
Maak afspraken over gebruik van AI met je opdrachtgevers
Advies van Mike Reilly, van de Online News Association: “Loop je opdrachtovereenkomsten na. Staat er iets vermeld over AI-gebruik? Zijn er restricties? Als er niks in staat, is het goed om na te vragen of er beleid is om rekening mee te houden.”
Maak je online portfolio met maar één prompt
En wel met de no code tool DeepSite. De prompt die Florent Daudens (Hugging Face) gebruikte: "Create a single landing page for a portfolio to showcase the work of a journalist […] The landing page should display a welcome screen with the name, a short sentence to describe the person, a nice visual collection of five articles, then contact info and links to social media like LinkedIn, X, etc."
Blindgestaard op je artikel? AI is je eerste eindredacteur
Je kent het wel: je hebt iets geschreven en het zelf al zó vaak gelezen, dat je niet meer door hebt of er ergens een dubbel woordje in staat of dat een zin omslachtig is. En voor ieder medium rekening houden met een andere huisstijl is ook niet altijd makkelijk. De menselijke eindredacteur blijft essentieel, maar het scheelt veel tijd als een chatbot je werk alvast kan checken op spel- en grammaticale fouten, huisstijl, taalniveau en SEO-optimalisatie. Handig daarbij is de LLM-journalism tool advisor. Je geeft aan voor welke taak je een chatbot wil inzetten (in dit geval dus eindredactie), beantwoordt een paar vragen en krijgt een voorstel voor een prompt. Je kunt de tool ook gebruiken voor allerlei andere taken dan eindredactie overigens. Extra tip: vraag de chatbot veranderingen in bulletpoints aan te geven, zodat je geen aanpassingen over het hoofd ziet. Of pak het aan zoals journalist Ole Reissman en vraag een chatbot je werk te roasten. Werkt ook.
Richt je eigen workflow in met AI op de juiste plaats
Je ziet: in allerlei stappen van je werk kun je tal van tools inzetten. Fijn zijn daarom platforms zoals Zapier voor ‘AI orchestration’, ofwel een plek waar je je tools en systemen aan elkaar kan koppelen: Slack, mailprogramma’s, Onedrive, socialmedia-accounts, WordPress, je agenda, boekhoudprogramma’s, enzovoorts. Zo kun je voor jezelf een hele workflow inrichten. Voorbeelden:
- je zet de status van je artikel op ‘klaar voor feedback’ en Zapier stuurt automatisch een mail naar je eindredacteur;
- als je gepubliceerd is, stelt Zapier automatisch een draft op voor een socialmediapost;
- Zapier kan ook automatisch facturen opstellen en versturen of je zakelijke uitgaven bijhouden op basis van foto’s van bonnetjes.
Het kost wat tijd om zo’n workflow in te richten, maar het levert uiteindelijk veel tijdswinst op - vooral bij repititieve klusjes. Een voordeel dat je als freelancer hebt, is dat je daarbij alleen van jezelf afhankelijk bent, terwijl je in grote mediaorganisaties vaak op beslissingen van bovenaf moet afwachten. De vraag is dan natuurlijk wel: waar begin je? Ik zou zeggen, kies eerst eens een of twee dingen die je wil automatiseren. Nog een tip: vraag een chatbot mee te denken over je workflow. Geef aan welke programma’s je gebruikt en welke stappen je (deels) hoopt te automatiseren. En voor inspiratie, kijk vooral ook even naar deze Zapier-tutorial van Center for Cooperative Media.
Hopelijk overbodig om te zeggen, maar je blijft natuurlijk – ook onder tijdsdruk – altijd verantwoordelijk voor je eigen werk. Sla factchecks nooit over en laat nooit het menselijke geluid achterwege. Je zou hopen dat hallucinaties van chatbots afnemen, maar het tegenovergestelde is het geval, berichtten o.a. Tweakers en New York Times onlangs. Tools maken je in sommige opzichten efficiënter en sneller, maar vervangen je menselijk oordeel, journalistieke intuïtie, vakmanschap en diepgravend onderzoek niet. En dat is voor jou als freelancer alleen maar goed nieuws natuurlijk.
Investeren in training is de moeite waard
Er zijn tal van gratis workshops, seminars en e-learnings over AI. Ja, dat kost wat tijd, maar een onderwerp dat het vakgebied zo grondig verandert én waarmee veel winst te behalen valt, maakt die investering de moeite waard. Kom bijvoorbeeld op 10 juni naar De Nieuwe Freelancer (15.00 – 18.00, Nieuwspoort, Den Haag), met een bijdrage van Laurens Vreekamp over AI, maar ook sessies over o.a. fondsenwerving, onderhandeling en de nieuwe regels rondom schijnzelfstandigheid. Je kunt je nu nog aanmelden.
Liever een online workshop? Kijk dan eens naar de gratis training AI For Freelance Journalists van the Online News Association. Je leert er niet alleen over tools en slimme toepassingen, maar ook waar je rekening mee moet houden in freelance opdrachtovereenkomsten als het gaat om AI-gebruik. De eerste sessie is al geweest. De slides vind je hier.
Lezen, luisteren, kijken..
..als je vijf minuten hebt:
1Almere brengt een podcastserie uit over lokale verzetshelden. De redactie gebruikte AI om verzetsverhalen uit een bestaand boek om te zetten in korte audioscripts, die een AI-stem vervolgens voorlas. Ook is er een interactieve special gemaakt met behulp van AI, waarin gebruikers voor de morele dilemma’s van verzetsstrijders komen te staan. Hoofdredacteur Vincent Smit legt in dit stuk uit hoe journalisten de output van de AI controleerden en zelf de regie behielden.
Terwijl velen van ons zich langzamerhand ongemakkelijk bewust worden van onze afhankelijkheid van BigTechbedrijven, besloot VersBeton het gewoon eens zonder te proberen, in kleine stapjes. Google Analytics maakt plaats voor Plausible (een opensource alternatief) en voor enquêtes gebruikt het medium voortaan het privacyvriendelijke, Duitse FormBricks. Het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek sprak uitgevers van VersBeton, maar ook van Follow The Money en Mediahuis over loskomen van Big Tech.
Het gaat trouwens niet altijd om China en de VS. Follow The Money brengt aan het licht dat persoonsgegevens van miljoenen Europeanen zijn opgeslagen in Israël, ‘een wankelende rechtsstaat’ volgens experts. Zij maken zich zorgen, maar volgens de Europese Commissie is er geen vuiltje aan de lucht.
Bellingcat ontmaskert het brein achter ‘s werelds grootste deepfakepornosite.
Een uitgebreid overzicht van de manieren waarop journalisten anno 2025 GenAI gebruiken voor nieuwsgaring, -productie, contenttransformatie, contentbeheer, distributie en interactie - gemaakt door Generative AI In The Newsroom.
En Columbia Journalism Review maakte een serie met adviezen en inzichten van mediamakers over AI. De moeite waard om even naar te kijken.
Sander de Jonge, Amber Groeneweg en Mike Versluis studeren af met een eigen journalistieke voorstelling: Me, Myself & AI ..als je iets langer hebt:
Deze studenten van Fontys studeren af op een bijzonder project: de journalistieke voorstelling Me, Myself & AI, waarin ze de relatie tussen mens en AI-chatbots onderzoeken, geïnspireerd op interviews met experts, ervaringsdeskundigen en onderzoekers. Bij te wonen op 20 mei in Theater de Boemel in Tilburg.
De European Broadcasting Union en negen Europese publieke omroepen (waaronder de NPO) lanceren een Roblox Game rondom het Eurovisie Songfestival. De hoop: een jonger publiek warm krijgen voor het festijn.
Tooltips tot slot
Summarize.tech maakt samenvattingen van video’s, zodat je direct de hoofdlijnen van bijvoorbeeld een meeting of een lezing ziet en alle smalltalk kunt overslaan.
Met Toby kun je de tabbladen van je browser groeperen. Handig voor freelancers die aan veel verschillende projecten werken. Zo heb je alles wat bij elkaar hoort op één plek.
Julius.ai schoont je dataset op, analyseert en visualiseert – kosteloos.
Dat was hem weer! Aanmelden voor De Nieuwe Freelancer kan hier (10 juni, 15.00 – 18.00 in Nieuwspoort, Den Haag). Dank en tot over twee weken.
