Geweld tegen journalisten groeit wereldwijd en wie stak het vuurtje aan?
Meer journalisten wereldwijd dan ooit zitten in de gevangenis vanwege de uitoefening van hun werk, 274. En 42 journalisten verloren dit jaar hun leven omdat ze hun werk deden. In deze nieuwsbrief daarom extra aandacht voor de persvrijheid. Want achter die kille cijfers en onder dat topje van de ijsberg zit natuurlijk meer. Onder water begint het met het toedekken van informatie (goedemorgen meneer Rutte) en het aanvallen van journalisten met woorden (goedemorgen meneer Trump). Tijdens de World Freedom Press Conference 2020 (een feestje betaald door diezelfde overheden) in Den Haag mocht CNN-journalist Christiane Amanpour de verbanden nog eens schetsen: Trump heeft de wereld onveiliger gemaakt voor journalisten en heeft nepnieuws meer dan een kontje gegeven. Daarom welkom bij een nieuwsbrief over de gevaren van ons werk.
Ook social media platforms moeten hun verantwoordelijkheid nemen
Interessant interview met CNN-journalist Christiane Amanpour tijdens de World Freedom Press Conference 2020 afgelopen week in Den Haag. Ze sprak met Humberto Tan. Ik was even bang voor zo'n gelikt Amerikaans gesprek, maar Amanpour heeft daar geen zin in. Ze zegt wat ze vindt en waar het op staat. Bijvoorbeeld dat Trump met zijn vier jaar aanvallen op de pers aan de basis staat van meer geweld tegen journalisten en de opkomst van nepnieuws. Tegelijk hebben mediabedrijven hun verantwoordelijkheid. Verspreid niet al die onzin, zeker niet zonder commentaar. Dat geldt voor CNN, als een nieuwsplatform, maar zeker ook voor bedrijven als Facebook en Twitter. Ook dat zijn platformen en ook die moeten hun verantwoordelijkheid nu eindelijk eens gaan nemen. Een interview dat het terugkijken waard is.
Want de cijfers liegen niet..
Dit jaar is een recordaantal journalisten gevangen gezet vanwege hun journalistieke activiteiten, blijkt uit de jaarlijkse peiling van het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ). Op 1 december stond de teller op 274 journalisten, het hoogste aantal sinds de persvrijheidsorganisatie begin jaren negentig gegevens begon te verzamelen. Ook de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ) inventariseert geweld tegen journalisten. De methode en daarmee de uitkomst is getalsmatig net iets anders, maar de trend net zo alarmerend. Sinds 1990 zijn er 2658 journalisten vermoord. Alleen al dit jaar waren het er 42. Repressieve regimes schromen niet om collega’s op te sluiten: in december 2020 zitten wereldwijd 235 collega’s vanwege hun werk gevangen. Kortom, cijfers die laten zien dat er niet alleen een conferentie betaald door overheden nodig is om journalisten te beschermen, maar vooral overheden die journalisten hun werk laten doen. Ook in Nederland. Het rapport over de Toeslagenaffaire maakt dat deze week nog eens meer dan duidelijk.
Jan-Albert Hootsen helpt journalisten in gevaar
Hoe gaat dat, opkomen voor de persvrijheid? Nou, dat kan via mooie toespraken tijdens conferenties, of door journalisten concreet bij te staan. Dat laatste doet Jan-Albert Hootsen. Hij is sinds 2016, naast freelance correspondent, ook vertegenwoordiger van het Committee to Protect Journalists (CPJ) in Mexico. Het land is het meest dodelijke land voor journalisten ter wereld. Toen een bevriende collega van Hootsen werd gedood kwam dat extra hard aan. 'De moord op Javier zorgde voor een gevoel van moedeloosheid', schrijft hij in een stuk over zijn werk.
En dan toch nog even wat anders
Tot slot je toch nog even je aandacht voor twee andere verhalen. Niet meteen over levensbedreigende zaken, maar wel handig om te lezen.
Frits van Exter schrijft over klagers bij de Raad voor de Journalistiek die zich vooral lijken te melden om journalisten te intimideren: Het is mogelijk dat meer organisaties de Raad voor een karretje willen spannen. Daarom is het goed onze regels over ontvankelijkheid nog eens tegen het licht te houden. Maar je kunt je, ‘andersdenkend’ of niet, ook afvragen of zo’n strategie wel werkt als de klacht zonder veel omhaal wordt afgewezen. Dan wordt het bukken voor je eigen boemerang.
Onze loopbaancoach Jolan Douwes heeft het over een heel ander probleem, hoe werk je een beetje veilig thuis tijdens Corona? Voorbeeldje: bij NRC Handelsblad kunnen medewerkers coaching krijgen. Om vanuit huis contact te houden, zijn duo’s gevormd. Bij de avonddiensten zijn een collega van een deelredactie en de ‘middentafel’ aan elkaar gekoppeld en ze houden op afstand contact. Meer ervaringen vinden je hier.