De vrije val van persvrijheid in Nederland en het zoeken naar verbinding
Ik schrijf mijn eerste Vak-nieuwsbrief met een gigantische kater. Nee, ik heb gisteren niet gedronken. De kater is afkomstig van twee rapporten die we dinsdag hebben gepubliceerd: de Persvrijheid Index en de Persvrijheidsmonitor. Vooral die eerste zorgt voor koppijn: mede door groeiende agressie ten opzichte van journalisten is Nederland van plek 6 naar plek 28 gezakt. Laat dit het startpunt zijn van een collectieve inspanning die ervoor zal zorgen dat we ons mooie vak veilig kunnen blijven uitoefenen.
Brandbom, verwijderde logo's en een moord
Er staan genoeg mooie en inspirerende artikelen in deze nieuwsbrief, maar we moeten het nog even over de Persvrijheid Index hebben. In 2021 werd Peter R. De Vries op klaarlichte dag vermoord, een persfotograaf met zijn auto in een greppel gekieperd en kreeg journalist Willem Groeneveld (foto) een brandbom door zijn brievenbus.
Ook werden journalisten opgepakt tijdens demonstraties en besloot de NOS haar logo’s van busjes te verwijderen om haar werknemers te beschermen. Dit alles heeft ervoor gezorgd dat we zelfs buiten de Top 20 staan van deze persvrijheidsranglijst.
Persvrijheid in Nederland
Jaarlijks leggen Otto Volgenant en Tarlach McGonagle de stand van de persvrijheid in Nederland vast. Ook dit kritische rapport smeekt om oplossingen, zodat journalisten naar behoren hun werk in ons land kunnen doen. De overheid is aan zet.
Staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur en Media noemde het in ieder geval al "onacceptabel" dat journalisten in Nederland zich steeds vaker onveilig voelen.
Lex Bohlmeijer zoekt de verbinding
In dit mooie stuk spreek radiojournalist en podcastmaker Lex Bohlmeijer over zijn zoektocht naar de essentie van het interview. Hoe zorg je ervoor dat een gesprek waardevol wordt? Het is simpel, stelt Bohlmeijer: vooral door te luisteren.
'Aan het einde van zo’n gesprek kun je niet zeggen dat je vrienden bent geworden, maar het voelt wel even zo. Je bent een uur lang heel intens bij elkaar betrokken geweest.'
Reflecteren kun je leren
Timon Ramaker is docent journalistiek en Ethiek aan de Christelijke Hogeschool Ede. Hij werkt aan een promotieonderzoek naar reflectie bij journalisten. In deze aflevering van #Freelanceleven legt hij uit waarom reflectie belangrijk is, waarom dat bij journalisten zeker niet altijd vanzelf komt en hoe journalisten kunnen leren om beter te reflecteren op hun werk.
De mens tegenover je
Wie een oorlogsgebied bezoekt om mensen te interviewen die net alles hebben verloren wat hen lief is, moet hun leed niet erger maken door de verkeerde vragen te stellen, waarschuwt Frits van Exter in zijn column. Maar hoe doen we dat? De belangrijkste les volgens Van Exter: zie de mens tegenover je.
'Een goed gedocumenteerd verslag kan bijdragen aan rechtsvervolging, maar jij bent in de eerste plaats gekomen voor het menselijke verhaal. Het is belangrijk om te publiceren, maar niet ten koste van de vertellers.'
'We zitten alleen maar in het verdomhoekje'
Tammie Schoots (27) wordt regelmatig aangeduid als transgenderactivist. Daar zit wel enige logica in, gezien haar talrijke mediaoptredens waarin ze strijdt voor de rechten van transgenders. En die staan onder druk, ook door de journalistiek.
'Als je dan weet dat wij maar 3,9 procent van de bevolking uitmaken en dat transgender personen iedere dag te maken krijgen met agressie en geweld, waarom zou je dan als journalistiek zo hard tegen ons aan schoppen? Ik snap heel goed dat journalisten kritisch zijn ten opzichte van de macht, maar wij transgender personen vormen helemaal geen macht. We zitten alleen maar in het verdomhoekje.’