Blunderen met kunstmatige intelligentie én een toffe datavisualisatie-tool

ChatGPT liep het risico links en rechts ingehaald te worden door concurrenten. Tot het bedrijf achter de kunstmatige intelligentie onlangs een optie uitrolde waarmee gebruikers zelf een eigen chatbot kunnen ‘bijtrainen’. Ik ging daar meteen mee aan de slag en vertel je in deze nieuwsbrief over het resultaat. En waar ik in de vorige editie van deze nieuwsbrief nog vrolijk vertelde over de positieve kanten van AI, daar zoom ik nu in op een nieuwsmedium dat echt hele grote blunders maakt dankzij met de technologie. O, en ik heb natuurlijk ook nog twee toffe tools voor je. Veel leesplezier.

Een lichtend voorbeeld van hoe het niét moet

De nieuwssite die ik gedurende mijn werkdag het vaakst onder ogen krijg, is er een die ik niet snel zelf zou bezoeken. Sinds ik in loondienst ben en ‘van de zaak’ een Windows-computer gebruik, surf ik voor het gemak in Microsofts eigen browser Edge. En iedere keer als ik in die browser een nieuw tabblad open, verschijnt daar als vanzelf de nieuwssite Microsoft Start.

Microsoft Start is een verzamelpagina, die vooral nieuws uit andere bronnen laat zien. In ruil voor een deel van de advertentie-inkomsten, leveren nieuwsbedrijven van over de hele wereld Microsoft een deel van hun eigen nieuwsverhalen (in Nederland heeft de techgigant onder andere zo’n deal met het ANP, Bright, Business Insider en RTL Nieuws). Die verhalen worden vervolgens gecureerd en door een algoritme op een voor mij gepersonaliseerde startpagina getoond.

Tot een paar jaar geleden had Microsoft wereldwijd nog honderden mensen in dienst om dat in goede banen te leiden. In 2018 waren het er nog 800. Maar sindsdien heeft Microsoft een groot deel van de menselijke werknemers de deur gewezen, ten faveure van kunstmatige intelligentie (AI).

Het gebruik van AI in de journalistiek is natuurlijk een zoektocht. Maar je hebt 'zoeken' en 'verprutsen'. Een paar weken geleden ging Start vol op zijn plaat, toen AI automatisch een poll genereerde bij een artikel van The Guardian. Het nieuwsverhaal: de dood van een 21-jarige vrouw in Sydney, die gevonden was met wonden aan het hoofd. De poll: Wat denk jij dat de doodsoorzaak is? De antwoordopties: moord, een ongeluk of zelfmoord. Het resultaat: woede alom. En terecht.

Het is ook niet de eerste keer dat de kunstmatige intelligentie achter Microsoft Start de mist in ging. In september publiceerde de website een door AI in elkaar geklust artikel over de onverwachte dood van de Amerikaanse basketbalspeler Brandon Hunter. Met daarboven de kop: ‘Brandon Hunter useless at 42’. Nutteloos! Dat kan alleen een computer ‘bedenken’.

Een maand later volgde een soortgelijke canard over president Joe Biden, die er in een artikel onterecht van werd beschuldigd in slaap gevallen te zijn bij een herdenking voor slachtoffers van bosbranden op het Hawaïaanse eiland Maui. De artikelen in kwestie kwamen niet uit de koker van Microsoft zelf, maar waren afkomstig van obscure partners. Maar wel gecureerd en geplaatst door AI.

Hoeveel mensen Microsoft nog in dienst heeft voor Start, wil het bedrijf volgens CNN niet zeggen. Of er nog een paar menselijke ogen meekijkt bij Start (het human-in-the-loop-principe) valt niet te zeggen. En ondanks het feit dat het bedrijf prat gaat op ‘verantwoord omgaan met AI’, geeft het op vragen over de genoemde canards alleen een nietszeggend antwoord. Eén ding is in ieder geval wél duidelijk: Microsoft Start is een lichtend voorbeeld van hoe het niet moet.

Tooltip: Videoposts maken voor sociale media, met Vidiofy

Sociale media - en dan met name bewegend beeld - zijn de laatste jaren een steeds belangrijker middel geworden om bezoekers te bereiken. Maar het maken van bewegend beeld voor ‘de socials’ kost al snel aardig wat tijd. In deze video laat ik je Vidiofy zien: een tool die automatisch posts voor sociale media genereert bij artikelen.

Mini-tooltip!

Echt mini is deze tool niet, maar ik wil je toch graag wijzen op Mapalize. Mapalize laat je gemakkelijk data visualiseren op een kaart van Nederland. Dat kan met data die al standaard in de tool zit, maar ook met eigen data. De kracht zit ‘m echter in het combineren van data. Met een paar klikken klus je een kaart in elkaar, waarop je per postcodegebied kunt zien wat de relatie is (en óf die er is) tussen het stemgedrag bij de verkiezingen en inkomensniveau.

Een extra tip

Het kwaliteitsfilter van Twitter/X zorgt ervoor dat je geen meldingen ontvangt van ‘slechte kwaliteit content’. Dat kunnen dubbele posts zijn of geautomatiseerde posts. Wil je dat aanzetten? Log in bij Twitter, klik op je profielfoto, klik op ‘Instellingen en ondersteuning’ en op ‘Instellingen en privacy’. Klik vervolgens op ‘Meldingen’ en vink het vakje voor ‘Kwaliteitsfilter’ aan.

Iedereen zijn eigen chatbot

De laatste weken schieten de nieuwe chatbots als paddenstoelen uit de grond. Zo kondigde X (het voormalige Twitter) een maand geleden chatbot Grok aan, en ook Samsung kwam niet lang daarna met een eigen concurrent: Gauss. Maar de echte groei in het chatbot-oerwoud komt van ChatGPT-maker OpenAI. Begin november onthulde het bedrijf een functie die gebruikers zélf chatbots laat maken. Deze zogenoemde gpt’s kunnen helemaal toegespitst worden op één taak. Zonder enige kennis van programmeren bouwen gebruikers schrijfcoaches, chatbots die recepten bedenken, bijlesdocenten wiskunde of een chatbot die scholieren kan overhoren op basis van een tekst die ze uploaden. De enige drempel: je hebt een betaald abonnement nodig om een gpt te bouwen en om ze te kunnen gebruiken. Maar afgezien daarvan: gamechanger!

Ik bouwde in twintig minuten tijd zelf een gpt die me helpt met het voorbereiden van tentamens voor mijn rechtenstudie en de eerste tests waren echt heel indrukwekkend. De gpt (hij heet Studiehulp Rechtsgeleerdheid) kan arresten en uitspraken samenvatten, leerstukken uit het recht uitleggen en tips geven over hoe je een casus kunt oplossen. Je hebt wel een abonnement op ChatGPT nodig om hem uit te proberen.

Ook de moeite waard:

• Teletekst was er bijna niet meer geweest. Maar een fikse tech-update kon dat noodlot voorkomen. Mijn collega Rutger ging langs bij de NOS om dat nieuwe (en het oude) systeem te bekijken

• Google heeft nieuwe tools ontwikkeld die het makkelijker maakt om de oorsprong van beelden te achterhalen

• Wetenschappers onderzochten wat kunstmatige intelligentie kan betekenen voor onderzoeksjournalistiek

• Ik schrijf sinds kort niet alleen columns over technologie en innovatie voor Villamedia, maar ook (wanneer ik me ergens heel erg druk om maak) over andere onderwerpen. Zoals: de nieuw beoogde zzp-wet

• OpenAI traint ChatGPT onder andere met teksten op websites van nieuwsmedia. Wil jouw nieuwsmedium dat niet? Dit artikel vertelt je hoe je OpenAI buiten de deur houdt

• Ook de EO heeft nu haar eigen podcast over kunstmatige intelligentie: Say Hi to AI

• Politieke partijen die willen adverteren bij Meta, mogen daar geen door AI gegenereerde content voor gebruiken

• Een beetje in het verlengde van het vorige: Meta heeft twee nieuwe GenAI-tools uitgebracht (Emu Edit en Emu Video) die, wat mij betreft, tamelijk indrukwekkend zijn

• YouTube gaat harder optreden tegen apps die reclame-onderbrekingen wegfilteren

• En weer een socialmedia-belofte die het niet waarmaakt: het aantal gebruikers op BeReal is afgelopen jaar keihard gekelderd