AI inzetten? Dit zijn de do’s & don’ts volgens ons publiek
Ruim anderhalf jaar na de lancering van ChatGPT wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar AI-tools in de journalistiek. Waar zit het publiek wel en niet op te wachten? En wat doen je collega-journalisten precies? Ik licht de belangrijkste inzichten uit drie recente onderzoeken uit. Goed nieuws: wij journalisten worden echt niet overbodig.
Human in the loop
Terwijl mediabedrijven AI steeds meer omarmen, voelt het publiek zich daar lang niet altijd comfortabel bij, blijkt uit Reuters Institute Digital News Report. In de 28 landen die deelnamen aan de enquête, voelt een minderheid (36%) zich prettig bij het idee dat journalisten nieuwsitems maken met behulp van AI. Een nog kleiner deel (19%) voelt zich comfortabel bij nieuws dat voornamelijk door AI gemaakt is, waarbij journalisten alleen een controlerende rol spelen.
Ook interessant:
1. Minder ongemak is er bij de inzet van tools als redactionele hulp, zoals bij vertaling of transcriptie.
2. AI-gebruik leidt bij sommige nieuwsonderwerpen (bijvoorbeeld politiek) tot meer weerstand dan bij andere (bijvoorbeeld sport). De reden: de verwachte schade als er een fout gemaakt wordt.
3. Opvallend is dat mensen positiever tegenover AI-gebruik staan naarmate ze er meer vanaf weten. En wie het nieuws in het algemeen meer vertrouwt, gaat er ook vaker vanuit dat journalisten AI op een goede manier gebruiken.
Eén ding staat als een paal boven water: het publiek vindt dat er aan journalistiek altijd een mens te pas moet komen (het human in the loop principe). Reuters concludeert: “Het publiek is zeer ambivalent over AI-gebruik, wat betekent dat media voorzichtig moeten zijn waar en hoe ze de technologie inzetten. Get things wrong, and trust can easily get lost”.
Benieuwd naar meer details? Chris Moran (Head of Editorial Innovation bij The Guardian) maakte een Chatbot die je vragen beantwoordt over het rapport. Dat scheelt je al snel 168 pagina’s door ploeteren. Moran plaatst daarbij wel een kanttekening: “Dubbelcheck altijd de originele bron.”
AI om trailers te personaliseren? Ja! Avatars als nieuwslezer? Liever niet
Ook de BBC dook uitgebreid in de visie van het publiek op generatieve AI. Interessant is dat de omroep uitzocht wat gebruikers vinden van AI-gebruik voor verschillende tekst-, video-, en audiovormen. Om trailers te personaliseren of artikelen voor te lezen? Prima plan. Om nieuwslezers in beeld te vervangen of muziek te componeren? Denk daar maar twee keer over na. Zie de afbeeldingen hieronder.
Drenthe doet mee
Wat het publiek een goed idee vindt: geschreven artikelen met AI omzetten naar audio, aldus het BBC-onderzoek. Slim dus van RTV Drenthe om een AI-stem de nieuwsbulletins te laten voorlezen. Het bulletin zal vanaf 9 juli vier keer per week te horen zijn. Na de zomer is het tijd voor een evaluatie, laat eindredacteur Martin van der Veen weten.
Werk aan de winkel
Journalisten verschillen qua houding tegenover AI niet veel van het publiek, blijkt uit onderzoek naar het GenAI-gebruik van Nederlandse en Belgische journalisten (Universiteit van Amsterdam & Universiteit Gent). Ze gebruiken het namelijk vooral achter de schermen (voor vertaling, transcripties en spellingchecks) - precies waar het publiek zich volgens Reuters het meest comfortabel bij voelt. Ook qua voorwaarden zijn journalisten het eens met het publiek: ze hameren op human in the loop (97%) en transparantie (95%).
Het opvallendste resultaat: 38% van de journalisten die meededen, vindt het een goed idee om informatie te verifiëren met behulp van generatieve AI. Ik vraag me persoonlijk af hoe ze dat voor zich zien, want GenAI staat erom bekend het niet zo nauw te nemen met de feiten. Ook valt op dat twee op de drie journalisten nog niet bekend is met de ethische richtlijnen van de sector. Werk aan de winkel!
Het rapport verschijnt deze zomer online. Ik laat het jullie weten als het zo ver is.
Meta’s Chatbot nog even niet in Europa
Herinner je je de ophef rondom Meta? In de vorige nieuwsbrief schreef ik dat het moederbedrijf van Facebook en Instagram jouw gegevens wilde gaan gebruiken om hun modellen op te trainen. Dat plan is gestaakt, nadat Meta werd teruggefloten door de Ierse Data Protection Commission. Omdat Meta van mening is dat Europeanen zonder training op Europese data een suboptimale ervaring zouden krijgen, is de chatbot in ons continent voorlopig helemaal niet beschikbaar.
Lezen, luisteren, kijken..
..als je vijf minuten hebt:
We horen het vaak: zorgen over deepfakes tijdens het grote verkiezingsjaar, waarin de helft van de wereldbevolking naar de stembus gaat. Maar hoe groot is het probleem nu echt? Wired houdt sinds eind mei alle deepfakes bij op een interactieve wereldkaart.
Poynter creëerde een template voor Generatieve AI-richtlijnen die je laagdrempelig kunt aanpassen aan je eigen redactie.
Terwijl Deense uitgevers proberen gezamenlijk een deal te sluiten met OpenAI (zodat ze hun content tegen betaling kunnen afstaan als trainingsmateriaal voor ChatGPT), schrijft Maurits Martijn in De Correspondent over de ironie van dit soort afspraken: “Media eten hun eigen staart op.”
In Duitsland mochten jongeren bij de Europese verkiezingen voor het eerst vanaf 16 jaar stemmen. Süddeutsche Zeitung wilde hen helpen een weloverwogen beslissing te maken, maar kon met 35 partijen in de running niet in detail ingaan op ieder verkiezingsprogramma. De krant vond een oplossing in een chatbot en vertelt hoe ze die in goede banen leidde.
..als je iets langer hebt:
‘Zou het ons lukken? Een docu met echte én AI-beelden?’, schrijft Joris Cornielje op LinkedIn over Based On A True Story. De docu-serie vertaalt persoonlijke verhalen naar meeslepende mini-films met behulp van AI. ‘Voor mij een van de speciaalste projecten van dit jaar, want alles zit erin: techniek, spanning, innovatie en ethiek’, aldus Cornielje. Aflevering 1 en 2 staan nu online.
Ook Apple mengt zich sinds kort in de strijd om de AI-markt waarin OpenAI, Microsoft en Google al langer verwikkeld zijn. Weinig bescheiden doopte het bedrijf de afkorting AI direct om naar Apple Intelligence. In deze aflevering van de podcast Poki bespreken Alexander Klöpping en Wietse Hagen wat we ervan kunnen verwachten.
Een mooie kans voor wie echt in het onderwerp wil duiken: De VPRO zoekt een programmamaker die twee jaar lang AI-gerelateerde verhalen maakt voor verschillende redacties (Tegenlicht, Jeugd, Medialab).
Tooltips tot slot
NotebookML is een chatbot die werkt op basis van documenten die jij het zelf voedt. Om het concreter te maken: stel dat je een grote productie maakt en daarvoor een hele rits mensen hebt gesproken. Dan kun je NotebookML vragen stellen, die hij beantwoordt op basis van jouw eigen interviews. De tool geeft letterlijke citaten, wat de kans op hallucinaties verkleint.
Is het je wel eens opgevallen dat AI-afbeeldingen vaak het menselijk brein laten zien, of witte robots of science fiction-achtige taferelen? Het lijkt onschuldig, maar zorgt ervoor dat mensen een onrealistisch beeld krijgen. Better Images of AI onderzocht de framing én lanceerde een database met rechtenvrije afbeeldingen die AI wel op een zinvolle manier tonen. Ik gebruikte er in deze nieuwsbrief alvast twee.
Tot over twee weken en bij tips weet je me te vinden! (Ngoutier@villamedia.nl)
