2025: het jaar waarin je kunt praten met artikelen

In deze nieuwsbrief: AI-gebruik bij New York Times, Bloomberg en op Hollandse bodem, een AI-versie van Putin en hoe veilig is de Cloud nog?

Jan 25, 2025

Maar we trappen af met Reuters Digital News Report

Traditiegetrouw vroeg Reuters 326 seniors in de media in 51 landen naar hun voorspellingen en plannen voor het nieuwe jaar. De meest interessante als het gaat om AI:

- Er is veel interesse in AI-gebruik voor het personaliseren van content. 75% wil experimenteren met het omzetten van tekst naar audio, 70% wil AI-samenvattingen bieden en 65% hoopt content automatisch te vertalen. Ook is 56% geïnteresseerd in chatbots om informatie doorzoekbaar te maken voor het publiek. “Niet al deze experimenten zullen het halen, maar de richting is duidelijk”, aldus Reuters.

- Hoge verwachtingen zijn er ook van back end automation: 96% van de respondenten verwacht dat tools die journalisten achter de schermen helpen heel of enigszins belangrijk zijn in 2025. JP/Politikens Media Group gebruikt bijvoorbeeld een tool die een eerste versie van artikelen schrijft op basis van enkele feiten en Helsingin Sanomat heeft een tool die automatisch een tijdlijn creëert bij verhalen. Steeds meer media hebben multidisciplinaire teams die de mogelijkheden gezamenlijk onderzoeken.

- In 2025 kun je verwachten dat meer websites je de mogelijkheid bieden om over een artikel in gesprek te gaan met een voice-gestuurde chatbot. Time Magazine deed dit al in het Person of the Year-artikel over Donald Trump. Dat soort gesprekken voer je mogelijk zelfs met de auteur van het artikel – of nou ja: met een digitale clone van zijn of haar stem.

- Reuters voorziet een ‘een explosie van hyperrealistische content die mogelijk moeilijk te onderscheiden is van de werkelijkheid’, vooral met de lancering van OpenAI's Sora in december 2024, die tekst omzet in video.

- Ook voorspelt het rapport de opkomst van bedrijven die onderhandelen tussen mediapartijen en big tech over de waarde van online content. Hoeveel moet een AI-bedrijf betalen als een artikel geciteerd wordt? ProRata.ai sloot al deals met The Financial Times, Fortune, Axel Springer en The Atlantic. 36% van de mediabedrijven verwacht dat licenties met generatieve AI-bedrijven een belangrijke inkomstenbron zullen worden. Dat is twee keer zoveel als vorig jaar. Het grootste deel (72%) zou het liefst collectieve deals zien.

Zorgen zijn er ook:

- bijvoorbeeld over het aantrekken en vasthouden van talent op gebied van datascience (52%), engineering (55%) en design (38%).
- en 74% van de respondenten vreest dat minder mensen hun website zullen bezoeken doordat zoekmachines AI-gegeneerde antwoorden bieden, waardoor doorklikken minder noodzakelijk wordt.

Snoeihard

Een snoeihard rapport van de Rekenkamer over het gebruik van de Cloud door de overheid om gegevens op te slaan. Hoe groot is de kans dat Trump ons toegang tot onze data ontzegt als er een conflict ontstaat of dat Microsoft gehackt wordt? In tweederde van de gevallen waar een externe Cloudservice gebruikt wordt, hebben overheden geen risico-analyse gedaan, zo blijkt uit het rapport van de Rekenkamer. Misschien nog wel opvallender: in 25% van de gevallen zijn overheidsinstanties er niet zeker van waar gegevens zijn opgeslagen.

“We moeten als Nederland en Europa van ons Calimerocomplex af”, betoogt tech expert Bert Hubert op BNR Nieuwsradio. “Als je 250.000 mensen in dienst hebt, kun je ook zelf een Cloudservice regelen.”

Vals alarm

Met een algoritme schatten politie en justitie in hoe groot de kans is dat jongeren tussen de 12 en 18 in de toekomst crimineel gedrag zullen vertonen. De voorspellingen zitten er echter vaak naast, blijkt uit onderzoek van Follow the Money. “Terwijl dit het verschil kan maken tussen wel of geen strafblad krijgen, met alle ingrijpende gevolgen van dien.”

Het algoritme bepaalt de score van jongeren onder meer op basis van geslacht en eerdere registraties in de politiesystemen - als verdachte, maar ook als getuige, betrokkene of slachtoffer. Staan familieleden of huisgenoten in het systeem? Dan weegt het algoritme ook dat mee.
De jongeren, hun ouders en advocaten bleken niet op de hoogte van het gebruik van het algoritme.

Wat doen de media?

De BBC doet een boekje open over gebruik van GenAI bij de omroep: bijvoorbeeld voor automatische ondertiteling of om de belangrijkste momenten in sportwedstrijden aan te wijzen en daar geschreven verslag van te doen in de BBC Sport App.
Op LinkedIn beschrijft Hildebrand Bijleveld de Wie-Wat-Waar-Machine van de EO. “Daarin kunnen redacteuren zoeken naar personen, onderwerpen en locaties waarover ze een verhaal willen schrijven. Als ze een zoekterm invullen, krijgen ze alle EO-artikelen uit het verleden te zien waarin de persoon, het onderwerp of de locatie voorkwam. Daarbij staat vermeld hoeveel lezers de artikelen trokken. De redacteur kan zo bepalen hoe populair iets in het verleden was en welke invalshoeken aanslaan.”
In een poging om expats en internationale studenten te bereiken zet De Limburger artikelen nu geautomatiseerd om in Engelstalige podcasts.
De NVJ publiceerde vorige week de eerste arbeidsmarktmonitor, waarvoor Nick Kivits onder meer onderzocht hoe het gesteld is met de freelancemarkt en wat de kans is op een baan. Voor wie op zoek is naar specifieke informatie, schakelde Kivits een chatbot in om je vragen te beantwoorden.
Bloomberg trainde een Computer Vision model om te ontdekken welke voertuigen Manhattan mijden sinds de invoer van tolheffing.
KRO-NCRV werkt aan een adaptieve misdaadpodcast: “Wat je hoort in de podcast past zich aan de gegevens aan die jouw telefoon over je verzamelt, zoals je locatie, de tijd en het weer. Als je ’s avonds in het donker buiten wandelt, krijg je dus een ander verhaal dan als je ’s ochtends in een auto zit en de zon schijnt.” Dit en meer voorbeelden in de interviewserie van Broadcast Magazine met conceptontwikkelaars, makers en projectleiders van Talpa, de NPO, RTL, AVROTROS, KRO-NCRV en Banijay Benelux.
New York Times publiceert jaarlijks een lijst met 52 places to go. Met het twintigjarig jubileum van de rubriek was de redactie benieuwd hoe die lijst door de jaren heen veranderde en welke thema’s leidend waren, en zette AI in om dat te achterhalen.

Lezen, luisteren, kijken..

© rechtbanktekening ANP/Aloys Oosterwijk

..als je vijf minuten hebt:

Met het aantreden van Trump, met Musk en Zucherberg in zijn kielzog, vrezen mensen dat de achterstand van Europa op gebied van AI groter wordt. Maar misschien is dat wel een zege, betoogt Daniël Mügge, professor politieke aritmetica aan de Universiteit van Amsterdam.
Ezra Eeman (NPO) voorspelt negen dynamieken die het medialandschap van de toekomst bepalen.
Rechtbanktekenaar Aloys Oosterwijk keek vreemd op toen Hart van Nederland zijn werk liet zien in de uitzending, maar dan met een extra persoon in beeld. Niet getekend door Oosterwijk, maar gegenereerd met AI.
Big tech bedrijven dreigen ons terug te brengen naar de middeleeuwen, vreest hoogleraar Reijer Paschier. “In de middeleeuwen bezat de adel de grond, het belangrijkste productiemiddel van die tijd”, aldus Paschier in de Volkskrant. “[..] En dan was er een heel brede onderlaag van de bevolking, zeg maar de 99 procent, die niks had en niks te vertellen had. [..] We leven nu alweer grotendeels in zo’n systeem. Het productiemiddel is nu niet grond, maar hoogwaardige technologie. [..] In de middeleeuwen kon je nog met je hooivork naar die grondbezitters toe. Bovendien waren het gewoon mensen. Nu heb je deels ook te maken met rechtspersonen, namelijk bedrijven, die niet doodgaan en ver weg zitten, in Silicon Valley en misschien in de toekomst in de ruimte.”
..als je iets langer hebt

Voor wie de diepte in wil: kijk even naar de AI Reporting Grant van Pullitzer of meld je aan voor de gratis AI-agents cursus van Huggingface (let op: kennis van Python is vereist).
De film Putin maakt gebruik van AI om het gezicht van de Russische president op dat van acteur Slawomir Sobala te plaatsen. Het roept ethische discussies op: is het geoorloofd om iemands gezicht te kopiëren? En maakt het dan nog uit of die persoon nog in leven is of wat hij op zijn kerfstok heeft?

Tooltips tot slot

Heb je een grote hoeveelheid afbeeldingen die je wil doorzoeken? Dan moet je Pic Arrange hebben. De tool sorteert foto’s voor je op inhoud en kleur. Voor wie geen Apple gebruikt, doet AI Photo Organizer iets soortgelijks.
En met deze tool doorzoek je interviews gemakkelijk op patronen door er een word tree van te maken.
Chatbot Claude heeft een nadeel: de tool kan het web niet doorzoeken. Of.. toch? Vijf eenvoudige stappen om Claude live toegang te geven tot het internet, zodat je accuratere antwoorden krijgt.
Met Zapier kun je verschillende tools die je gebruikt aan elkaar koppelen (je agenda, Slack, Outlook, Google docs, maar ook boekhoudingsprogramma’s als MoneyBird en banken) en acties automatiseren. Wat je daar als (kleine) redactie aan hebt, laat Center for Cooperative Media zien.